Fundusz Bezpieczeństwa i Obronności

Fundusz Bezpieczeństwa i Obronności: Nowa Szansa czy Wyzwanie dla Twojej Firmy? 

W obliczu dynamicznych zmian geopolitycznych, rząd zapowiada utworzenie Funduszu Bezpieczeństwa i Obronności (FBiO) – nowego mechanizmu finansowania inwestycji kluczowych dla odporności państwa. Dla przedsiębiorców to sygnał, że na horyzoncie pojawiają się ogromne środki, ale i nowe wyzwania. Jako eksperci w dziedzinie pozyskiwania dotacji, analizujemy, co FBiO oznacza dla polskiego biznesu, opierając się na szczegółowych opiniach płynących ze środowiska biznesowego.

Czym jest Fundusz Bezpieczeństwa i Obronności?

Fundusz Bezpieczeństwa i Obronności to planowane narzędzie, które ma na celu finansowanie projektów wzmacniających szeroko pojęte bezpieczeństwo Polski. Mówimy tu nie tylko o inwestycjach w przemysł zbrojeniowy, ale także o projektach z zakresu infrastruktury podwójnego zastosowania, cyberbezpieczeństwa, badań i rozwoju, a także ochrony infrastruktury krytycznej.

Fundusz Bezpieczeństwa i Obronności (FBiO) dysponuje znacznymi środkami finansowymi, których głównym celem jest wzmocnienie polskiej gospodarki w strategicznych sektorach, takich jak obronność i cyberbezpieczeństwo.

Wysokość środków Budżet Funduszu jest finansowany w ramach Krajowego Planu Odbudowy (KPO). 

Kwota, jaką będzie dysponował Fundusz, jest określana w różnych źródłach na poziomie od 25 mld zł do 30 mld zł. Inwestycja ta wynosi blisko 5,6 mld euro. Około połowa środków z Funduszu może zostać przeznaczona na finansowanie działań na poziomie samorządów.

Przeznaczenie środków Środki z FBiO zostaną przeznaczone na zwiększenie zdolności obronnych i bezpieczeństwa Polski. Finansowanie obejmie kilka kluczowych obszarów:

• Infrastruktura podwójnego zastosowania (dual use): Wsparcie obejmie budowę i modernizację m.in. dróg, mostów, tuneli oraz lotnisk i lądowisk.
• Ochrona ludności i infrastruktura krytyczna: Inwestycje będą dotyczyć budowy i modernizacji schronów, systemów łączności oraz zabezpieczeń np. sieci energetycznych.
• Modernizacja przedsiębiorstw: Fundusz wesprze finansowo firmy z sektora obronnego i bezpieczeństwa, w tym na cele badawczo-rozwojowe (B+R) oraz zwiększenie ich możliwości produkcyjnych.
• Cyberbezpieczeństwo: Środki zostaną przeznaczone na rozbudowę systemów chroniących infrastrukturę krytyczną, systemy ochrony danych oraz tworzenie bezpiecznych centrów przetwarzania informacji.
• Badania i rozwój: Wsparcie dla innowacyjnych rozwiązań technologicznych, m.in. do monitorowania, komunikacji i wykorzystania systemów autonomicznych, jak drony.
  Produkty i usługi: Finansowanie obejmie również sprzęt inżynieryjny, medyczny, leki, rozwiązania teleinformatyczne oraz usługi związane z łącznością naziemną i satelitarną.

Głównym źródłem finansowania FBiO są środki z Krajowego Planu Odbudowy, w tym z pożyczkowej części KPO. Fundusz będzie mógł być również zasilany z innych źródeł, w tym ze środków polityki spójności. Za zarządzanie operacyjne Funduszu będzie odpowiadał Bank Gospodarstwa Krajowego.

Głos Biznesu: Dogłębna Analiza Szans i Obaw

Analizując stanowiska płynące od czołowych organizacji biznesowych w Polsce, widzimy, że inicjatywa jest oceniana pozytywnie, ale z kilkoma istotnymi i bardzo konkretnymi zastrzeżeniami. Przedsiębiorcy dostrzegają w Funduszu ogromną szansę na rozwój i budowę krajowej suwerenności technologicznej. Jednocześnie jednak pojawiają się uzasadnione pytania, które każda firma rozważająca aplikowanie o środki powinna sobie zadać.

Najważniejsze postulaty i ryzyka z perspektywy przedsiębiorców:

• Przejrzystość zasad i strategia inwestycyjna: Kluczowym dokumentem będzie strategia inwestycyjna Funduszu, która musi jasno określać priorytety i kryteria wyboru projektów, aby zminimalizować ryzyko uznaniowości. Organizacje biznesowe postulują, aby kryteria te uwzględniały realny wpływ na gospodarkę: tworzenie miejsc pracy, rozwój kompetencji i udział krajowych dostawców w łańcuchu wartości. Co niezwykle istotne, środowisko przedsiębiorców apeluje o włączenie partnerów społecznych w konsultacje nad tą strategią.
• Dostępność dla MŚP: Czy FBiO będzie tylko dla gigantów? To jedno z głównych zmartwień. Eksperci i przedstawiciele biznesu mocno podkreślają, że sukces Funduszu zależy od włączenia w łańcuchy dostaw małych i średnich firm. Aby uniknąć sytuacji, w której MŚP staną się jedynie podwykonawcami, postuluje się wprowadzenie konkretnych mechanizmów, takich jak dedykowane konkursy dla MŚP lub wymóg ich udziału w projektach konsorcjalnych.
• Otwartość na inicjatywy "oddolne": Istnieje obawa, że wsparcie będzie kierowane wyłącznie na projekty odgórnie wskazane przez administrację, z pominięciem innowacyjnych pomysłów płynących z rynku. Dlatego przedsiębiorcy domagają się gwarancji, że Fundusz będzie otwarty na projekty zgłaszane bezpośrednio przez firmy (podejście bottom-up), które mieszczą się w jego celach. Takie podejście pozwoli wykorzystać kreatywność i niszowy potencjał sektora prywatnego.
• Mechanizm Gwarancji Zbytu: Inwestycje w sektorze obronnym wiążą się z ogromnym ryzykiem. Co z tego, że firma pozyska środki i wyprodukuje zaawansowany technologicznie sprzęt, jeśli nie znajdzie na niego nabywcy? Aby temu zapobiec, pojawiają się propozycje powiązania finansowania z posiadaniem wstępnej umowy ramowej lub listu intencyjnego na dostawy, np. dla Sił Zbrojnych RP.
• Rozszerzenie zakresu inwestycji: Ustawa ogólnie definiuje cele, ale biznes chce konkretów. W obszarze cyberbezpieczeństwa strona biznesowa wskazuje na potrzebę inwestycji w łączność cyfrową, w tym budowę prywatnych sieci 5G (np. w strefach przemysłowych) oraz zabezpieczenie infrastruktury telekomunikacyjnej. W obszarze B+R sugeruje się wsparcie dla podnoszenia kwalifikacji kadr, np. poprzez studia dualne i staże we współpracy uczelni z przemysłem.
• Niezależność i transparentność decyzji: W skład Komitetu Inwestycyjnego, kluczowego organu decyzyjnego, mają wejść osoby powołane przez zarząd SPV oraz BGK. Środowisko biznesowe uważa, że to za mało. Postuluje się poszerzenie tego gremium o niezależnych ekspertów zewnętrznych i przedstawicieli sektora prywatnego, co zwiększy transparentność i zapewni szerszą, rynkową perspektywę przy ocenie projektów.
   

Jak twoja firma może przygotować się na FBiO?

Choć ustawa jest jeszcze w fazie projektu, a pierwsze konkursy mogą pojawić się dopiero w 2026 roku, mądre firmy już teraz powinny zacząć działać. Co można zrobić?

1. Monitoruj proces legislacyjny: Śledź postępy prac nad ustawą oraz, co kluczowe, nad strategią inwestycyjną FBiO. Wiedza o ostatecznym kształcie przepisów i priorytetach da Ci przewagę konkurencyjną.
2. Analizuj swój potencjał: Zastanów się, czy Twoje produkty, usługi lub technologie mogą mieć zastosowanie w sektorze bezpieczeństwa i obronności. Pomyśl szeroko – być może Twoje cywilne rozwiązania (np. z zakresu IT, logistyki, materiałoznawstwa) mogą zostać zaadaptowane na potrzeby wojska lub infrastruktury krytycznej.
3. Szukaj partnerów: Wielkie projekty często wymagają współpracy. Już teraz buduj relacje i rozważ tworzenie konsorcjów z innymi firmami (zwłaszcza jeśli jesteś MŚP), aby zwiększyć swoje szanse w przyszłych naborach.
4. Przygotuj firmę: Upewnij się, że Twoja dokumentacja finansowa i organizacyjna jest w porządku. Procesy aplikacyjne o środki publiczne, zwłaszcza w tak strategicznym obszarze, będą wymagały profesjonalizmu i transparentności. Pamiętaj, że pojawiają się postulaty, aby przy ocenie wniosków priorytetowo traktować strategiczne znaczenie projektu, a nie wyłącznie bieżącą kondycję finansową firmy.
5. Podsumowanie: Działaj z Wyprzedzeniem

Fundusz Bezpieczeństwa i Obronności to bez wątpienia jedna z największych szans rozwojowych dla polskiej gospodarki w nadchodzących latach. To także skomplikowany proces, w którym łatwo się pogubić. Kluczem do sukcesu będzie nie tylko innowacyjny pomysł, ale także perfekcyjne przygotowanie strategiczne i formalne, oparte na głębokim zrozumieniu celów i mechanizmów Funduszu.

W naszej firmie doradczej specjalizujemy się w nawigowaniu po złożonym świecie dotacji i funduszy publicznych. Analizujemy możliwości, przygotowujemy dokumentację i pomagamy naszym klientom skutecznie sięgać po środki na rozwój. Skontaktuj się z nami, aby dowiedzieć się, jak Twoja firma może przygotować się na nadchodzącą falę finansowania z Funduszu Bezpieczeństwa i Obronności.